labōrō āvī, ātus, āre 2 labor, to labor, take pains, endeavor, exert oneself, strive: ne labora, T.: sibi: frustra laboret Ausus idem, H.: in spem, O.: quid est, in quo se laborasse dicit? in durā humo, O.: in omni gente, in behalf of, Iu.: pro salute meā: laborabat, ut reliquas civitates adiungeret, Cs.: id laborare, ut deberent, etc., S.: ut honore dignus essem, laboravi: te ut miretur turba, H.: et sponsio illa ne fieret, laborasti: quem perspexisse laborant, H.: si sociis fidelissimis prospicere non laboratis: brevis esse, H.: ne quaerere quidem de tantā re, N.

—With acc, to work out, work at, produce by toil, elaborate, form, make, prepare, cultivate: quale non perfectius Meae laborarint manūs, H.: Arte laboratae vestes, V.: laborata Ceres, bread, V.: frumenta ceterosque fructūs, Ta.

—To suffer, labor under, be oppressed, be afflicted, be troubled: sine febri: e dolore, T.: ex pedibus: ex renibus: ex inscientiā: ex aere alieno laborare, be oppressed with debt, Cs.: a re frumentariā, Cs.: laborantes utero puellae, H.: horum morborum aliquo: pestilentiā laboratum est, L.

—To grieve, be in trouble, be vexed, be concerned, be solicitous, be anxious: nihil laboro, nisi ut salvus sis: sponsio illa ne fieret laborasti: de quibus ego antea laborabam, ne, etc.: his de rebus eo magis laboro, quod, etc.: tuā causā: Neglegens ne quā populus laborat, H.: in re familiari: in uno, i. e. love, H.: cuius manu sit percussus, non laboro, do not concern myself.

—To be in distress, be in difficulty, undergo danger: suis laborantibus succurrere, Cs.: laborantibus suis auxilio fore, S.: ut utraque (triremis) ex concursu laborarent, Cs.: cum luna laboret, is eclipsed: laboranti succurrere lunae, Iu.: Silvae laborantes, groaning, H.