Definition of nascens
a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y zgo back
Orthography ID = 2037798
1.
LNS
nascens, nascentis
nascor
adjective (3rd 1-termination)
  1. arising, beginning, nascent, infant, immature
Abbreviations
nascor, nātus, nasci (ante-class., and in poets of the class. period also gnatus, v. under P. a. B.; part. fut. nasciturus, Pall. Jun. 7, § 8; Vulg. Judic. 13, 8), 3, v. dep. from gnascor, gnatus, root gen, whence gigno; cf. Gr. γεννάω, to be born, to be begotten (of or by male or female). Lit.; constr. with ex or de and abl., or with abl. alone; rarely with ab and abl. With ex and abl. (esp. with name or other appellation of the mother): cum ex utrāque (uxore) filius natus esset, Cic. de Or. 1, 40, 183: cujus ex filiā natus est Sestius, id. Fam. 13, 8, 1: Servius Tullius ex serva Tarquiniensi natus, id. Rep. 2, 21, 37: ex hac feminā debuit nasci, qui, etc., Sen. ad Helv. 16, 6: natam sibi ex Poppaeā filiam, Tac. A. 15, 23 init.: ex Thetide natus, Quint. 3, 7, 11: ex Urbiniā natus, id. 7, 2, 5: Alexandri filius natus ex Barsine, Just. 13, 2, 7; cf.: negantis (Domitii) quidquam ex se et Agrippinā nisi detestabile nasci potuisse, Suet. Ner. 6: quod ex nobis natos liberos appellamus, idcirco Cerere nati nominati sunt Liber et Libera, Cic. N. D. 2, 24, 62; cf.: convinces facile ex te esse natum, nam tui similis est probe, Ter. Heaut. 5, 4, 7: ex militibus Romanis et Hispanis mulieribus natos se memorantes, Liv. 43, 3, 2; very rarely with a designation of the father, and only with pronouns: ex hoc Domitius nascitur, Suet. Ner. 4 init.: Neoptolemus ex quo nata est Olympias, Just. 17, 3, 14: ex quo nasci nepotes deceat, Plin. Ep. 1, 14, 2: illum ex me natum, Val. Max. 5, 10 ext. 3; cf.: quod tibi filiolus vel filia nascitur ex me, Juv. 9, 83.

— With de and abl.: de tigride natus, Ov. M. 9, 612; cf.: de stirpe dei nasci, id. ib. 11, 312: de pellice natus, id. ib. 4, 422: natus de muliere, Vulg. Job, 14, 1; 15, 14.

— With abl. (so usually with proper names; and with general designations of parents, family, etc.): quos omnes Erebo et Nocte natos ferunt, Cic. N. D. 3, 17, 44: Hercules Jove natus, id. ib. 3, 16, 42: Nilo natus, id. ib. 3, 16, 42: nascetur Oedipus Lao, id. Fat. 13, 30: patre Marte, id. Rep. 2, 2, 4: Paulo, id. Off. 1, 33, 121: privignus Poppaeā natus, Suet. Ner. 55: Ascanius Creusā matre natus, Liv. 1, 3, 2: Junia, Vell. 2, 127, 4: amplissimā familiā nati adulescentes, Caes. B. G. 7, 37, 1: honestis parentibus, Quint. 1, 11, 85; Sen. Contr. 7, 21, 1: Mela quibus Gallio et Seneca parentibus natus, Tac. A. 16, 17: deus deo natus, Liv. 1, 16, 3: imperioso patre, id. 7, 4, 5; 9, 1, 12: Assaraco natus Capus, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 3, 35 (Ann. v. 31 Vahl.): patre certo nasci, Cic. Rosc. Am. 16, 46: Apolline natus, Ov. M. 15, 639: natus deā, son of a goddess, i. e. Achilles, id. M. 12, 86; so, natus deā, of Aeneas, Verg. A. 1, 582: matre Musā natus, Cic. N. D. 3, 18, 45: nascetur pulcrā Trojanus origine Caesar, Verg. A. 1, 286.

— With ab and abl.: generari et nasci a principibus, Tac. H. 1, 16: et qui nascentur ab illo, Verg. G. 1, 434.

— In other constrr.: post homines natos, since men have lived, Cic. Phil. 11, 1, 1: post genus hominum natum, id. Balb. 10, 26: in miseriam nascimur, id. Tusc. 1, 5, 9: aves omnes in pedes nascuntur, with the feet foremost, Plin. 10, 53, 74, § 149: ad homines nascendos vim hujus numeri (septenarii) pertinere, to the formation of man in the womb, Gell. 3, 10, 7: homo nascitur ad laborem, i. e. it is his nature to suffer it, Vulg. Job, 5, 7.

— Transf., to rise, take beginning, derive origin, spring forth, grow, be found: O fortunatam natam me consule Romam, Cic. ap. Quint. 11, 1, 24; and ap. Juv. 10, 122: humi nascentia fraga, Verg. E. 3, 92: cum nata fuerint folia, Vulg. Marc. 13, 28: nascitur ibi plumbum album in mediterraneis regionibus, is found, produced, Caes. B. G. 5, 12: onyx nascitur circa Thebas Aegyptias, Plin. 36, 8, 12, § 61: ex palude nascitur amnis, rises, id. 36, 26, 65, § 190: nascere, praeque diem veniens age, Lucifer, almum, rise, Verg. E. 8, 17: unde nigerrimus Auster Nascitur, id. G. 3, 278: nascens luna, Hor. C. 3, 23, 2; id. S. 2, 4, 30: nascentia templa, newly built, Mart. 6, 4, 3: Circaeis nata forent an Lucrinum ad saxum ... ostrea, Juv. 4, 140.

—To rise, be formed (of a hill): ab eo flumine collis nascebatur, Caes. B. G. 2, 18; cf.: nascitur altera moles, Sil. 3, 530.

— Trop. To arise, spring forth, proceed from, be produced: scribes ad me, ut mihi nascatur epistulae argumentum, Cic. Fam. 16, 22, 2: nulla tam detestabilis pestis est, quae non homini ab homine nascatur, id. Off. 2, 5, 16: fateor ea me studiose secutum ex quibus vera gloria nasci posset, id. Fam. 15, 4, 13: facinus natum a cupiditate, Cic. Verr. 2, 2, 34, § 82; id. Font. 16, 37: visus ei dicitur draco ... dicere quo illa loci nasceretur, id. Div. 2, 66, 135: strumae nascuntur maxime in cervice, Cels. 5, 28, 7; 7, 12, 1 fin.; 7, 6, 4 fin.: onychem in Arabiae tantum montibus nasci putavere, Plin. 36, 7, 12, § 59: frumenta nata sunt, Cic. Verr. 2, 3, 63, § 147: ex quo uno haec omnia nata et profecta esse concedit, id. Quint. 28, 85; id. Agr 2, 33, 90: profectio nata a timore defectionis, Caes. B. G. 7, 43: querelae verae nascuntur pectore ab imo, Cat. 64, 198: omnis obligatio vel ex contractu nascitur vel ex delicto, Gai. Inst. 3, 88 sq.

—With ut: ex hoc nascitur ut, hence it follows that, Cic. Fin. 3, 19, 63; Sen. Ep. 74, 11.

— Esp., of the spiritual renewal of a religious experience, to be regenerated, born again (eccl. Lat.): quod natum est ex spiritu, spiritus est, Vulg. Johan. 3, 6: nasci denuo, id. ib. 3, 7: natus ex Deo, id. 1 Johan. 3, 9, etc.

—Hence, P. a. nascens, entis, arising, beginning, nascent, infant, immature: ante Periclem et Thucydidem, qui non nascentibus Athenis, sed jam adultis fuerunt, littera nulla est, etc., Cic. Brut. 7, 27: eloquentiam pueris induunt adhuc nascentibus, Petr. 4: (vitulus) vexat nascenti robora cornu, Juv. 12, 9.

— Subst.: nascentia, ium, n., organic bodies, esp. plants, Vitr. 5, 1, 3; 5, 8, 1.

— nātus, a, um, P. a., born; hence, Subst.: nātus (gnātus), i, m., a son; and nāta (gnāta), ae, f. (dat. and abl. pl. natabus, where ambiguity is to be avoided, Plaut. ap. Prisc. p. 733 P.; Inscr. Orell. 7421; Phocas, p. 1707 P.; v. Neue, Formenl. 1, p. 29), a daughter; in plur.: nati (gnati), children, offspring: caritas, quae est inter natos et parentes, Cic. Lael. 8, 27: bellum prope inter parentes natosque, Liv. 1, 23, 1; cf. id. 5, 40, 3: cum pecore et gnatis, Hor. S. 2, 2, 115: et trepidae matres pressere ad pectora natos, Verg. A. 7, 518: mihi ausculta, nate, pueros jube cremarier, Enn. ap. Non. 246, 11 (Trag. v. 329 Vahl.); Hor. S. 1, 3, 43: natam conlocare alicui, Plaut. Aul. Arg. 1, 15: o gnata, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 46 Vahl.): si quis gnatam pro mutā devovet agnā, Hor. S. 2, 3, 219; cf. id. ib. 2, 3, 199: Hectoris natum de muro jactarier, Enn. ap. Varr. L. L. 10, § 70 Mull. (Trag. v. 130 Vahl.); so, Nerei natae, id. ap. Prisc. p. 733 P. (Trag. v. 135 Vahl.): maxima natarum Priami, Verg. A. 1, 654; Ov. M. 13, 661.

—Esp. in the phrase natus nemo, not a human being, nobody (Plautine for nemo mortalis): tamquam si natus nemo in aedibus habitet, Plaut. Most. 2, 1, 55 Lorenz ad loc.; id. ib. 2, 2, 20: nato nemini, id. Cas. 2, 4, 15; id. Ps. 1, 3, 63.

— Adj. Natus alicui rei or ad aliquam rem, born, made, destined, designed, intended, produced by nature for any thing. With dat. (class.): me credo huic esse natum rei, ferundis miseriis, Ter. Ad. 4, 2, 6: non sibi se soli natum meminerit, sed patriae, sed suis, Cic. Fin. 2, 14, 45: natus huic imperio, id. Cael. 24, 59: gurges atque helluo natus abdomini suo, non laudi atque gloriae, id. Pis. 17, 41: Judaei et Syri, nationes natae servituti, id. Prov. Cons. 5, 10.

— With ad (class.): vir ad omnia summa natus, Cic. Brut. 68, 239: natus ad haec tempora, id. Phil. 12, 4, 9: ad dicendum natus aptusque, id. de Or. 1, 22, 99: ad haudem et ad decus nati, suscepti, instituti sumus, id. Fin. 5, 22, 63: ad hoc unum natus, id. Or. 28, 99: ut ad cursum equus, ad arandum bos, ad indagandum canis, sic homo ad intellegendum et agendum natus est, id. Fin. 2, 13, 40: natus ad sacra Cithaeron, Ov. M. 2, 223: canor mulcendas natus ad aures, id. ib. 5, 561.

— With inf. (poet.): quid meruere boves, animal ... natum tolerare labores, Ov. M. 15, 120: sentes tantummodo laedere natae, id. de Nuce, 113.

— With in and acc. (poet.): nati in usum laetitiae scyphi, Hor. C. 1, 27, 1; Ov. M. 14, 99; 15, 117.

—(ε) With propter (rare): apros, animal propter convivia natum, Juv. 1, 141.

— Formed or constituted by nature in any manner: alius ager bene natus, alius male, Varr. R. R. 1, 6, 1: sarmenta male nata, Col. 4, 24, 7: ita natus locus est, Liv. 9, 2: inculti versūs et male nati, Hor. Ep. 2, 1, 233.

— Pro re natā, or (ante- and post-class.) e re natā, under the present circumstances, according to the state of affairs, as matters are: ut in his pro re natā non incommode possint esse, Cic. Att. 7, 14, 3: Antonii colloquium cum heroibus nostris pro re natā non incommodum, id. ib. 14, 6, 1; 7, 8, 2: e re natā melius fieri haud potuit, quam factum est, Ter. Ad. 3, 1, 8; App. M. 4, p. 143, 38.

— With a specification of time, so old, of the age of, etc.: eques Romanus annos prope XC. natus, Cic. Verr. 2, 3, 25, § 62: annos natus unum et viginti, id. de Or. 3, 20, 74: cum annos ad quinquaginta natus esset, id. Clu. 40, 110: cum quinque et viginti natus annos dominatum occupavisset, id. Tusc. 5, 20, 57: Cato annos quinque et octoginta natus excessit e vitā, id. Brut. 20, 80; in inscr. ANNORVM NATVS, etc., Inscr. Mon. Scip. n. 7; Inscr. Marini Atti, p. 564.

— Sometimes, in order to specify the age more exactly, major or minor, without or with quam, is added: annos nata est sedecim non major, Ter. Eun. 3, 3, 23: minor quinque et viginti annis natus, Nep. Han. 3, 2: minor triginta annis natus, Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122: homo annos natus major quadraginta, over forty years old, Cic. Rosc. Am. 14, 49: Dionysius major annos sexaginta natus decessit, Nep. Reg. 2, 3: cum liberis majoribus quam quindecim annos natis, Liv. 45, 32, 3: minorem quam annos sex, majorem quam annos decem natam, negarunt capi fas esse, Gell. 1, 12, 1.

—For major, minor, sometimes with plus, minus (ante-class.): plus triginta annis natus sim, Plaut. Men. 3, 1, 1: annos sexaginta natus es aut plus, Ter. Heaut. 1, 1, 11; cf.: non amplius novem annos natus, Nep. Han. 2, 3.

—Act. collat. form: nasco, ere, to be born, etc.: ubi germen nascere coeperit, Cato, R. R. 151 fin.
 
top_lefttop_controlrow1_right
middle_left
middle_check
middle_arrow
middle_right
middle_left
middle_check
middle_arrow
middle_right
middle_left
middle_check
middle_arrow
middle_right
middle_left
middle_check
middle_arrow
middle_right
middle_left
middle_check
middle_arrow
middle_right